الاول الآخر

و اما بعد، یقول الانسان کذا و کذا حدث لی و لذلک ما کنت علی من القوة حتی قلیلا. و یقول قایل فارس:

به حرص ار شربتی خوردم مگیر از من که بد کردم
بیابان بود و آب سرد و تابستان و استسقا

(بدخل او تصرف کلمة او کلمتین)

و هو یعنی کان المداخل کثیرا جدا و ما اقدر ان استقیم. و اذا یجری الفعل هو فاعل، بلافصل و انفکاک.

و الله یعرف الانسان به بعدالته. و هو باق لا یحکم علیه شیء حتی الزمن و هو الخالق کل زمن. و اذا سئل المتشککین فی امره عن اجد نطق قبل الله ام بعده، فنادیهم بوساطت اولیائه عن هو المنطق و هو النطق و هو الکلام و هو السکون و هو الاول و الآخر. و هو لکل اول آخر و لکل آخر اول و هو اول الذی یکون الآخر و هو آخر الذی یکون الاول و کذا یقول العالم الفارسی، مشرق الاشراق و مطلع الطلیعه، من هو یشتهر بالشیخ و هو شیخ جدا، لکثرة علمه و لکثرة براهنه.

-و ما یجری، یجری بنفسه و ما یبقی، یبقی للآخرین.

---

بعدالطبع:

رسالة منک و رسالة منّی ... و کذالک یتشکّل الرّبیع

ترجمه:

و امّا بعد [از حمد و ثنای پروردگار]، انسان می‌گوید که [پروردگارا] بر من چنین و چنان رفته و به همین دلیل هم دیگر توانی نداشتم. و شاعر فارس می‌گوید:

به حرص ار شربتی خوردم مگیر از من که بد کردم
بیابان بود و آب سرد و تابستان و استسقا

(به دخل یا تصرف یک یا دو کلمه)

و معنایش این است که موارد زیادی رخ دادند و دیگر نمی‌توانستم استقامت کنم. امّا [آگاه نیستند که] چون کاری را انجام دهی، تو فاعل‌اش هستی و بین تو و فعلت فاصله‌ای نیست.

و انسان خدا را به عدالت‌اش می‌شناسد. و اوست همان باقی که چیزی بر او حکم نمی‌راند و حتّی زمان این‌گونه است که او خود خالق تمام زمان‌هاست. و هنگامی که شک‌کنندگان [در او] پرسیدند که آیا نطق قبل از او وجود داشته یا بعد از او به وجود آمده، وی از طریق اولیائش به آن‌ها ندا داد که او منطق پشت هر کلام و خود هر کلام و سکون و ابتدا و انتهای کلام است. و اوست که برای هر شروعی پایان است، و برای هر پایانی شروع است و او همان اولی است که خود آخر است و همان آخری‌ست که خود اول است. و عالم فارسی زبان، پدید آورندهٔ اشراق و طالع از هر مطلع، که به شیخ مشهور است - و جدّا نیز، چه از نظر کثرت علم و چه از نظر استواری ادلّه شیخی است - همین نظر را دارد.

- پس هر چه [بر زبان] رفت، خود جاری شد، و هر چه باقی ماند، برای [گویندگان] دیگر مانده است.

---

پس‌نوشت:

نامه‌ای از من و نامه‌ای از تو ... و بهار این‌گونه شکل می‌گیرد