ان الله لا یغیرما بقومٍ حتی یغیروا ما بانفسهم

انسان دست‌خوش تغییر است. هیچ بشری نیست که همان گل پالودهٔ اولیّه باشد وقتی که در 70 سالگی سر بر بالین مرگ می‌گذارد.

امّا معمولا نوستالژیای انسانی، او را بر این باور نگاه می‌دارد که اگر مثلا شادی دیگر به صورت ذاتی به سراغش نمی‌آید، اگر عادت کرده به غم‌خواری، وجودش رو به افول گذاشته.

فکر می‌کند اگر تغییر کرد، باید همّش این باشد که به همانی بازگردد که بوده.

فکر می‌کند باید دوباره راه رفته را بازگردد.

امّا شده با خودتان فکر کنید: حالا که من تغییر کرده ام، حالا که دیگر مقیّد به همان شخص قبلی نیستم، چرا تغییر نکنم و «من» جدیدی برای خود نیافرینم؟

مگر به خاطر همین انتخاب‌ها نیست که انسان را موجودی مختار آفریده‌اند؟^[1]

چرا هم‌واره سعی داریم از این نو شدن ها بگریزیم؟

چرا گاهی تا آن‌جا پیش می‌رویم که تقصیر این تغییر را - که حقیقتا نه تقصیر، بل‌که تدبیر است - به گردن خالق می‌اندازیم؟

مگر او خود نگفته تا خودمان نخواهیم هیچ گامی در راستای تغییر ما بر نمی‌دارد؟ مگر نگفته که تا خودمان عوض نشویم میزان و نوع و جنس نعمتی که به ما داده را تغییر نمی‌دهد؟ ^[2]

«ذلک بان الله لم یک مغیرا نعمه انعمها علی قوم حتی یغیروا ما بانفسهم» ^{(انفال 53)}

«ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم» ^{(رعد 11)}

چرا تغییر را خود هدایت نمی‌کنیم؟ چرا فکر می‌کنیم باید زندگی از ما چیزی بخواهد، به جای آن‌که ما از زندگی مطالبتی داشته باشیم؟

---

پس‌نوشت:

1- البته باید در اختیار اعتدال را مد نظر قرار داد که «لا جبر و لا تفویض، بل الامر بین الامرین»

2- باید یادمان باشد که «تعز من تشاء و تذل من تشاء». اما این به این معنی نیست که خودمان هیچ‌کاره‌ایم. چون خدا او را که بخواهد عزت می‌بخشد، به شرطی که خود آن شخص اوّل تغییر نشان دهد. اتفاقا ترکیب این آیات می‌گوید: این را بدانید که ذلت گرفتن و عزت دادن، و متقابلا عزت گرفتن و ذلت دادن خدا، همه به مشیت اوست اما حساب و قانون دارد.